Dostęp polskich naukowców do infrastruktury badawczej Instytutu Lauego-Langevina jest możliwy dzięki temu, że Polska ma status «członka naukowego» (scientific member) . Status ten związany jest z wnoszeniem przez stronę polską składki członkowskiej na rzecz ILL, której wysokość jest od pewnego czasu liniową funkcją deklarowanego czasu wykorzystania urządzeń badawczych ILL. Ze strony polskiej partnerem umowy o członkostwie naukowym jest konsorcjum wyższych uczelni i instytucji badawczych «Neutrony dla Polskiej Nauki». Treść tej umowy dostępna jest na każde życzenie (strona główna, zakładka Kontakt). Umowa otwiera dostęp do infrastruktury badawczej ILL wszystkim badaczom afiliowanym w polskich instytucjach naukowych bez względu na to, czy te instytucje są, czy nie są członkami Konsorcjum.
Wszystkie publikacje, w jakikolwiek sposób korzystające ze współpracy z ILL (dane eksperymentalne, infrastruktura obliczeniowa, konsultacje eksperckie, itp.) winy zawierać podziękowanie dla Ministerstwa właściwego do spraw nauki za przyznanie środków na członkostwo naukowe Polski w ILL. Klauzula ta występuje niezależnie od ewentualnej obecności pracowników ILL na liście współautorów.
Dla lat 2019 – 2023 jest to decyzja Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 21.12.2018 nr DIR/WK/2018/10.
Warunki polskiego członkostwa naukowego w ILL. Możliwości i korzyści.
- Warunki te są szczególowo przedstawione w Umowie o członkostwie naukowym (ILL-1367.4).
- Polskiemu Partnerowi przysługiwać będzie do 0.8% czasu pomiarowego przydzielonego łącznie na wszystkich instrumentach, obliczonego jako średnia krocząca z trzech lat członkostwa naukowego.
- W każdym roku w lipcu Dyrektor ILL wraz z przedstawicielem polskiego Partnera dokonają porównania czasu dostępnego z wykorzystanym. Możliwe jest przekroczenie kwoty 0.8% do wartości 0.8×1.2. Postępowanie w innym przypadku opisane jest w Umowie ILL-1367.4.
- Naukowcy z Polski, których proposale zostały zaakceptowane, otrzymają od ILL zwrot kosztów podróży i utrzymania poniesionych w związku z przeprowadzanymi w ILL eksperymentami.
- Zgodnie z zakresem uprawnień i regulaminem Rady Naukowej, Dyrektor ILL zwraca się do Członków Naukowych (w tym Polski) o nominowanie kandydatów na członków Rady Naukowej i jej podkomitetów (są to organy eksperckie oceniające projekty eksperymentów) z odpowiednim wyprzedzeniem przed terminem odnowienia składu tych ciał.
- Naukowcy z Polski będą brani pod uwagę przy rekrutacji na stanowiska naukowe w ILL, w tym na zdefiniowane na czas określony stanowiska dokroranckie i podoktorskie.
- W czasie obowiązywania Umowy Partnerowi polskiemu przysługuje finansowanie rocznie jednego doktoranta (Ph.D. position) lub równoważnego finansowo stanowiska podoktorskiego w ILL.
- Dodatkowo, ILL może przyznać studentom z Polski pozycję doktoranta w ramach programu doktorskiego ILL, aby pracowali w Instytucie nad rozprawą w obszarach badań neutronowych (neutron science) określonych przez Instytut podczas ogłaszania naboru wniosków. Naukowcy z polskich uczelni i instytutów badawczych będą mogli składać wnioski badawcze (research proposals) na te ILL-owskie granty doktoranckie. Porposale zostaną poddane ocenie, a zwycięskie zostaną wybrane pod kątem merytorycznym w procesie znanym jako peer review.
- Polskie firmy i instytucje będą brane pod uwagę w przetargach ogłaszanych przez ILL.
- Polski Partner ma prawo wyznaczyć doradcę zakupowego, a o nominacji poinformuje pisemnie Dyrektora ILL.
Polacy w organach eksperckich i doradczych ILL:
- 2018 – …
- Bogdan Fornal (IFJ PAN) — członek Rady Naukowej ILL
- 2006 – …
- Wojciech Zając (IFJ PAN) — Przedstawiciel Polski w ILL (Scientific Member Representative).
- 2014 – 2016
- Aleksandra Pajzderska (UAM, Wydział Fizyki) — członek podkomitetu Rady Naukowej ILL (zespołu eksperckiego oceniającego projekty eksperymentów z zakresu fizyki molekularnej)
- 2013 – 2016
- Wojciech Zając (IFJ PAN) — członek Rady Naukowej ILL
- 2011 – 2014
- Wojciech Zając (IFJ PAN) — członek podkomitetu Rady Naukowej ILL (zespołu eksperckiego oceniającego projekty eksperymentów z zakresu materii miękkiej)
Krótka historia polskiego członkostwa naukowego w Instytucie Lauego-Langevina
Dwie przerwy w polskim członkostwie naukowym w ILL spowodowane były m.in. koniecznością znalezienia odpowiednich ram prawnych dla wnioskowania o przyznanie środków na składkę członkowską. W roku 2016 Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego stworzyło możliwość wnioskowania o „przyznanie środków finansowych na wniesienie wkładu krajowego na rzecz udziału we wspólnym międzynarodowym programie lub przedsięwzięciu”. Od tej pory w ten właśnie sposób Konsorcjum «Neutrony dla Polskiej Nauki» stara się o sfinansowanie składki członkowskiej Polski w Instytucie Lauego-Langevina.
- 01.01.2019 − 31.12.2023 Członkostwo naukowe, składka uprawnia do wykorzystania 0.8% czasu pomiarowego dostępnego łącznie na wszystkich instrumentach.
- 01.07.2016 − 31.12.2018 Członkostwo w okresie przejściowym (transitional scientific membership). Warunki nietypowe,negocjowane indywidualnie ze stroną polską, dla wyrównania okresu członkostwa z tzw. contractual period.
- 01.07.2010 − 30.06.2015 Członkostwo naukowe poprzez międzynarodowe konsorcjum BELPOLSWENI. Środki przyznane w ramach „projektu międzynarodowego niewspółfinansowanego”.
- 01.10.2006 − 30.09.2008 Dwuletni okres przejściowy (interim period) wsptępnego członkostwa naukowego na wyjątkowo korzystnych warunkach finansowych ale bez pełnych praw. Środki przyznane w ramach „projektu badawczego specjalnego”.
- 15 − 17.09.2004 Spotkanie Dyrekcji ILL z polskimi naukowcami, zorganizowane przez ILL w Krakowie pod hasłem „Perspectives for Neutron Science and Partnership at the Institut Laue-Langevin”. Sformułowane tam zasady i warunki stały się podstawą kilkunastomiesięcznych starań środowiska polskiego, koordynowanych przez Instytut Fizyki Jądrowej PAN o sfinansowanie udziału w ILL.